История создания  кустанайской милиции

Ежегодно 23 июня в Казахстане отмечают профессиональный праздник — День казахстанской полиции. В 1992 году Верховный Совет Республики Казахстан принял первый правовой акт, определивший задачи и функции казахстанской полиции — закон «Об органах внутренних дел Республики Казахстан». А в 2007 году указом Главы государства 23 июня было официально утверждено Днем полиции.

Сегодня, традиционно, в этот день сотрудники органов внутренних дел принимают поздравления и слова благодарности.

В этот день принято вспоминать всех, кто стоял у истоков создания этой трудной и опасной службы. Наш город тоже имеет свою историю создания органов внутренних дел. С основными этапами становления кустанайской милиции ознакомили слушателей Института повышения квалификации и переподготовки.

Сотрудники Кустанайской уездной милиции

Милиция в Кустанае организована 1-го сентября 1919 года и состояла из управления городской и уездной милиции.

Первым начальником уездной милиции был назначен Илья Иванович Ермолаев, помощниками начальника Николай Степанович Гаранин и Иргалий Сардалаевич Джансарин.

В это время город был разбит на 2 района, уезд на 6 районов. На службу в милицию брали из крестьян, фронтовиков, повстанцев, а частью из освобожденных от военной службы красноармейцев. Штат милиционеров при Управлении уездной милиции состоял из  одного старшего конного, тридцати младших конных, десяти пеших милиционеров.

В период становления кустанайская милиция занята выявлением буржуазного элемента, борьбой с кражами, мобилизацией рабочих на тыловые работы, выяснением имущества оставленное белогвардейцами,  борьбою со спекуляцией, выяснением виновных в приготовлении хмельных напитков и пьянства.

Обеспечение сотрудников милиции оружием и обмундированием практически не осуществлялось. В документах того времени описывается вооружение милиционеров «…на всю милицию выдано винтовок Бердана 51 штука, винтовок русских трехлинейных и шашек очень мало, ввиду того, что шашки и винтовки, добытые милицией посредством отобрания у населения и задержанных белых банд, отбирались военными властями по постановлению Реввоенсовета. Недостаток и крайняя нужда в обмундировании и теплой одежде; из-за отсутствием этого, милиционеры возвратясь с заданий серьезно заболевают».

Несмотря на все тяготы, свою службу кустанайские милиционеры несли достойно. За период с 1 сентября 1919 года по 7 января 1920 года сотрудниками кустанайской милиции зарегистрировано 183 по городу и  267 по уезду мелких дел, краж, нападений и скандалов, составлен 551 протокол по контрреволюции, арестовано по делам уголовного характера 212 человек.

Сотрудники уголовного розыска

Таким было начало истории органов внутренних дел в нашем городе и продолжение этой истории напишут и  выпускники Костанайской академии МВД РК имени Шракбека Кабылбаева, которые несут службу во всех регионах нашей республики.

Г.Жандарбекова

начальник ИПКИП полковник полиции

Б. Нуркина

преподаватель-методист ИПКиП капитан полиции

Қостанай милициясының құрылу тарихы

Жылсайын Қазақстанда 23 маусымда кәсіби мереке – Қазақстан полициясының күні тойланады. 1992 жылы Қазақстан Республикасының Жоғары Кеңесі қазақстандық полицияның міндеттері мен қызметін анықтайтын бірінші құқықтық акт – «Қазақстан Республикасының Ішкі істер органдары туралы» Заңды қабылдады. Ал 2007 жылы Елбасының Жарлығымен 23 маусым ресми түрде Полиция күні болып бекітілді.

Бүгінде, ішкі істер органдарының қызметкерлері бұл күні, дәстүрлі түрде, құттықтаулар мен алғыс естиді.

Бұл күні осы қиын да қауіпті қызметтің құрылуының басында тұрғандарды еске алады. Біздің қаламыздың да ішкі істер органдарының өз құрылу тарихы бар. Қостанай милициясының құрылуының негізгі кезеңдерімен Біліктілікті арттыру және қайта даярлау институтының тыңдаушылары таныстырылды.

Қостанай уездік милиция қызметкерлері  

Қостанайда милиция 1919 жылдың 1-ші қыркүйегінде құрылған және қалалық және уездік милиция басқармаларынан тұрды.

Уездік милицияның бірінші басқармасы болып Илья Иванович Ермолаев, бастықтың көмекшілері болып  Николай Степанович Гаранин және Иргалий Сардалаевич Джансарин тағайындалды.

Бұл уақытта қала 2 ауданға, уезд 6 ауданға бөлінді. Милиция қызметіне крестьяндар, майдангерлер және әскери қызметтен босаған қызыл армиялықтар қатарынан алды.  Уездік милиция басқармасының милиционерлерінің штаты бір аға атты, отыз кіші атты және он жаяу милиционерден тұрды.

Құрылуы кезеңінде қостанай милициясы буржуаздық элементті анықтаумен, ұрлаумен күреспен, тылдық жұмыстарға жұмыскерлерді бөлумен, ақгвардиялықтардың қалдырған мүлігін анықтаумен, алып-сатарлықпен күреспен, масайтатын ішімдіктерді даярлаумен және маскүнемдікпен күресумен айналысты.

Милиция қызметкерлерін қарумен және киім-кешекпен қамтамасыз етілмеді. Сол кездің құжаттарында «…барлық милицияға 51 дана Бердан винтовкасы, орыс үшжелілік винтовкасы мен шашкалары өте аз берілді,  халық пен ұсталған ақ бандалардан милициямен алынған винтовкалар мен шашкалар Революциялық әскери кеңестің қаулысымен әскери басшылықпен алынып қойылды» Әскери киім мен жылы киімнің жетіспеушілігі, осыған байланысты милиционерлер тапсырмадан қайтқан бойда ауруға шалдығатын болды» деп жазылған.

Барлық қиыншылықтарға мойымай, қостанай милиция қызметкерлері өз қызметтерін адал атқарды. 1919 жылдың 1 қыркүйегі мен 1920 жылдың 7 қаңтары арасындағы мерзімде қостанай милициясының қызметкерлерімен қала бойынша 183, уезд бойынша 267 ұрлау, бұзақылық пен жанжалдар сияқты ұсақ істер тіркелді, контреволюция бойынша 551 хаттама толтырылды, қылмыстық істер сипатындағы істер бойынша 212 адам қамалды.

Қылмыстық іздестіру қызметкерлері  

Біздің қаламыздағы ішкі істер органдарының тарихы осындай болды және осы тарихтың жалғасын біздің республикамыздың әр түкпірінде қызмет етіп жүрген Қазақстан Республикасы ІІМ Шырақбек Қабылбаев атындағы Қостанай академиясының түлектері де жазады.

Г.Жандарбекова

БАжҚДИ бастығы, полиция полковнигі

Б. Нуркина

БАжҚДИ оқытушы-әдіскері,

полиция капитаны